Kèn Tà Vẩu – Nét độc đáo của người Xê Đăng
Kèn Tà Vẩu – Nét độc đáo của người Xê Đăng
Hiện nay đồng bào các DTTS tại địa bàn huyện KonPlông vẫn còn lưu giữ và phát huy bảo tồn nhiều giá trị văn hóa đặc sắc và các nghề thủ công truyền thống.
Hôm nay, tôi có dịp đến làng Kon Chênh thuộc xã Măng Cành, huyện KonPlông may mắn gặp được nghệ nhân A Lễ - một trong những nghệ nhân ưu tú, lưu giữ được nhiều nét truyền thống của làng. Không chỉ giỏi đan lát, cồng chiêng, ông còn biết thổi kèn tà vẩu – một nét độc đáo của ngừoi dân tộc Xê Đăng.
Tả Vẩu được làm bằng ống nứa được làm từ ống nứa già, nhỏ, dài khoảng 15cm -17 cm. Hai đầu ống nứa rỗng, nhưng một đầu được bịt bằng sáp ong, chỉ để hở một khe rất nhỏ. Tà Vẩu có 2 cách thổi khác nhau, thổi ngang (thổi ở khe hở bên hông ống nứa) hoặc thổi dọc (thổi ở phần đầu ống nứa rỗng ). Cách thổi kèn tà vẩu này không đơn giản, bởi nó đòi hỏi người sử dụng nhạc cụ phải vừa thổi ra, vừa hít vào mà tạo âm thanh.
Ông A Lễ chia sẽ mỗi khi người Xê Đăng đánh cồng chiêng thì không thể thiếu Tà Vẩu. Cồng chiêng với kèn Tà Vẩu giống như nấu ăn phải nêm gia vị như mắm, muối vậy, nếu thiếu thì sẽ không còn được ngon và hấp dẫn nữa. Cồng chiêng và Tà Vẩu thì được sử dụng mỗi khi trong làng có lễ hội mừng lúa mới, mừng nhà mới,...
Ông cũng chia sẽ thêm người mà biết thổi kèn này trong làng cũng không có nhiều. Lâu nay ông vẫn hay gọi thanh niên và bọn trẻ trong làng đến để chỉ cho đan lát, cồng chiêng và cả thổi kèn tà vẩu. Ông mong muốn có thể truyền đạt tất cả các nghề truyền thống mà ông biết lại cho bọn trẻ và thanh niên trong làng. vừa là để duy trì nét truyền thống không bị mai một, vừa là để chỉ cách kiếm thêm thu nhập cho gia đình.